Zaburzenia
związane z grami
(komputerowymi) to nowe zaburzenie psychiczne, które zostanie wprowadzone do
nowej klasyfikacji chorób (ICD-11) Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2018r. Jako psychiatra dziecięcy wielokrotnie spotykałem się z tym problemem i niejednokorotnie wspólnie z psychologiem dziecięcym staraliśmy rozwiązać dylemat moralny czy leczyć coś co nie zostało określone jako zaburzenie a tym bardziej choroba! Wprowadzenie takiej diagnozy do ICD-11 rozwiązuje długo trwający spór dotyczący tego zagadnienia, ale nie rozwiewa
wątpliwości. Miliony osób na całym świecie spełnią kryteria dla zaburzeń związanych z grami; w bezpośrednim tłumaczeniu zaburzeń grania, a w wolnym
tłumaczeniu uzależnienia od gier komputerowych.
Ta ostatnia nazwa wydaje się być najwłaściwsza z powodu podobieństwa
kryteriów dla nowego zaburzenia do kryteriów dla innych uzależnień.
Pierwsze kroki do sklasyfikowania nadmiernego używania gier komputerowych
psychiatria dziecięca podjęła podczas aktualizacji klasyfikacji DSM-IV do DSM-5 (2013r.).
Klasyfikacja ta jest narzędziem klasyfikacyjnym i diagnostycznym Amerykańskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego (APA). W DSM-5 w/w zaburzenia nie zostały
umieszczone w części głównej, ale w dodatku, w którym umieszczane są
zaburzenia, których umieszczenie w sekcji głównej wymaga dalszych badań.
Oznacza to również, że APA nadal poddaje obserwacji zachowania związane z
nadmiernym graniem w gry komputerowe i oficjalnie nadal nie uznaje zaproponowanej diagnozy za zaburzenie psychiczne sensu stricto.
Ponadto zaproponowane przez DSM-5 rozpoznanie dotyczy głównie gier
internetowych, nie obejmując wszystkich innych typów gier video. Słusznie
jednak wyklucza z tej kategorii internetowy hazard pozostawiając go w grupie
uzależnienia od hazardu. Nowa klasyfikacja WHO ma obejmować zarówno gry
internetowe jak i offline, ale jednocześnie w znacznej części pokrywać się z
DSM-5. Dotychczas nie opublikowano jeszcze nowej klasyfikacji ICD-11, a ma się
to stać na początku 2018 r. Jako psychiatra dziecięcy podobnie jak moi koledzy psycholodzy dziecięcy czekamy z niecierpliwością... Psychiatria dziecięca czeka!
Tropem WHO!
Zaproponowane przez Światową Organizację Zdrowia kryteria rozpoznania zaburzeń
grania w gry obejmują:
Zaburzenia związane z grami charakteryzują się utrwalonym lub powtarzającym się
wzorcem zachowań związanych z grami ("gry cyfrowe" lub "gry
wideo"), które mogą być dostępne online (tj. Przez Internet) lub offline,
objawiające się:
- ograniczoną kontrolą nad graniem ( np. początek, częstotliwość, intensywność, czas trwania, zakończenie, kontekst);
- zwiększenie priorytetu grania w zakresie, w jakim gra ma pierwszeństwo przed innymi zainteresowaniami życiowymi i aktywnościami codziennego życia.
- kontynuacja lub eskalacja grania w pomimo wystąpienia negatywnych konsekwencji. Wzorzec zachowania jest wystarczająco nasilony, aby spowodować poważne upośledzenie w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, edukacyjnym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania.
Wzorzec zachowania w grach może być ciągły lub epizodyczny i powtarzający się.
Zachowanie w grach i inne funkcje są zwykle widoczne przez okres co najmniej 12
miesięcy w celu przypisania diagnozy, chociaż wymagany czas trwania może zostać
skrócony, jeśli wszystkie wymagania diagnostyczne są spełnione, a objawy są
poważne.
Co na to Amerykanie?
Kryteria DSM 5 rozpoznania zaburzeń związanych z nadmiernym graniem w
internecie (uzależnienia) obejmują:
Powtarzające się korzystanie z gier internetowych, często z innymi graczami, które prowadzi do istotnych problemów z funkcjonowaniem. Pięć z następujących kryteriów musi zostać spełnionych w ciągu jednego roku:
- Zaabsorbowanie lub obsesja na punkcie gier internetowych.
- Objawy odstawienne, gdy osoba nie gra w gry internetowe.
- Zwiększenie tolerancji - więcej czasu musi spędzić grając w gry.
- Osoba próbowała powstrzymać się lub ograniczać granie w gry internetowe, ale zakończyło się to niepowodzeniem
- Osoba ta straciła zainteresowanie innymi aktywnościami życiowymi, takimi jak hobby.
- Osoba nadal nadużywała gier internetowych, nawet wiedząc, jak bardzo negatywnie wpływają one na jej osoby.
- Osoba kłamała innym na temat czasu spędzonego na graniu w gry internetowe.
- Osoba używa gier internetowych w celu złagodzenia niepokoju lub poczucia winy - jest to sposób na ucieczkę.
- Osoba straciła lub naraziła na stratę związek lub okazję na związek z inną osobą ze względu na gry internetowe.
Ostatecznie
należy dodać, że według niektórych źródeł Polska znajduje się na drugim miejscu
w Europie i 23 na świecie pod względem liczby graczy, których jest ok 16
milionów. Wśród nich 15% może spełniać kryteria problemów związanych z
nadmiernym graniem.
Wątpliwości nadal pozostają!
Czy wprowadzenie nowego rozpoznania na listę zaburzeń psychicznych
spowoduje obowiązek podejmowania terapii? Czy umożliwi to podejmowanie
podobnych działań opiekunom i lekarzom jak w przypadku pozostałych uzależnień?
Skąd w tym już niewydolnym systemie wpłyną środki finansowe na leczenie czegoś
co dotychczas nie było uznawane za zaburzenie psychiczne? I ostatecznie i co
najważniejsze, gdzie prowadzić terapię takich osób? Gdzie szukać specjalisty?
Nadal niewielu z nas interesuje się tym problemem...
Uważna diagnoza! Zaburzenia związane z grami najczęściej są kontynuacją lub
powikłaniem innych zaburzeń! Leczenie u podstaw jest niezmiernie ważne! Dlatego konieczny jest psychiatra dziecięcy i psycholog dziecięcy z doświadczeniem!
Proces powstawania uzależnienia najczęściej dotyczy osób, u których doszło do
rozregulowania na poziomie neurotransmiterów (serotonina i dopamina) i na
poziomie kory nadnerczy. Niedobór tych substancji predysponuje do uzależnień.
Doświadczanie przyjemności przez takie osoby np. podczas grania w gry komputerowe
przynosi poczucie ulgi, satysfakcji, zmniejszenia poczucia winy czy poprawy
samooceny, etc. W efekcie tego predysponowany gracz może zacząć powtarzać te
zachowania i uruchomi mechanizm błędnego koła prowadzącego do uzależnienia. Oznacza to, że początkiem tego procesu może być lęk, depresja i wiele innych w tym np. zespół Aspergera, który predysponuje do silniejszego przeżywania lęku i częstszego występowania niepowodzeń funkcjonowaniu społecznym.