Psychiatria dziecięca zajmuje jednoznaczne stanowisko, że stanowczo lepiej działają nagrody niż kary. Nie można jednak z tego schematu wykluczać ani jednego ani drugiego! Uważa się, że najlepszym schematem jest stosunek nagród do kar 7:3. Psychiatra dziecięcy używając określenia "kara" ma na myśli konsekwencje jakie niesie ze sobą niepożądane zachowanie dziecka. Jakkolwiek źle nie kojarzy się słowo "kara" nie niesie ono ze sobą informacji o determinacji i dotkliwości podjętych działań.
Dobry psychiatra dziecięcy uczuli rodzica na aspekt indywidualnej wrażliwości dziecka. Dla jednego siedzenie na tzw. karnym jeżyku nie jest niczym dotkliwym, a może nawet ulgą bo w końcu będzie miał spokój. Dla innego dziecka, jak to często ma miejsce w ADHD jest to bardzo dotkliwa kara! Z kolei dziecko, u którego podejrzewamy autyzm może nie rozumieć naszego postępowania. Kara zawsze niesie ze sobą negatywne emocje zarówno u dziecka jak i u opiekuna. Może to pogarszać relacje i ustalać antagonistyczny kierunek wzajemnych oczekiwań. Jako psychiatra dziecięcy wiem, że jeśli kar jest zbyt dużo, są zbyt dotkliwe lub dziecko wie, że nie sprosta postawionym mu oczekiwaniom kary przestają działać. Obserwuje się zobojętnienie dziecka w stosunku do zapowiedzianych konsekwencji na okoliczność złego zachowania czy na już wdrożone konsekwencje np. w postaci zakazu oglądania bajek. Zupełnie odwrotny mechanizm rządzi nagrodami! Im więcej nagród tym lepsza na nie reakcja. Psychiatria dziecięca zaleca, aby zadbać o ich różnorodność i okresowo zaskakiwać dziecko otrzymaniem nagrody za zupełnie dla niego naturalne rzeczy. Zauważanie tego, że dziecko ładnie przez kilka dni jadło obiad i udzielenie temu uwagi w postaci nagrody zadziała zdecydowanie lepiej niż wyciąganie konsekwencji z jednej sytuacji buntu podczas obiadu. Innymi słowy zamiast karać za odmowę zjedzenia pochwal dziecko, że ładnie jadło wczoraj! Postaraj się nie eskalować oporu dziecka. Nie naciskaj. Zignoruj pierwsze oznaki oporu i pochwal! Psychiatria dziecięca wymaga wprawy oraz osoby, która okresowo zmodyfikuje kierunek, który obrali opiekunowie w walce z zaburzeniami zachowania u dziecka. Psychiatra dziecięcy jest tą właśnie osobą!
Psychiatra dziecięcy wyjaśni ci szczegółowo, co może być nagrodą, a co karą dla twojego dziecka. Najczęstszą formą kary z jaką się spotykam jako psychiatra dziecięcy jest zakaz oglądania telewizji! Oznacza to, że telewizja jest traktowana przez opiekunów jak coś niezbędnego dziecku, a jej brak jak niemiłosierne katusze. Pytanie czego dziecko się nauczy nie oglądając bajek? Dobry psychiatra dziecięcy na podstawie przeprowadzonej analizy zachowań dziecka jest w stanie pokierować zachowaniami rodziców wykorzystując ich naturalne predyspozycje!
Kara odpowiednio dostosowana pod względem natężenia, czasu trwania i materii, której dotyczy przy założeniu, że rodzice mają jeszcze choć trochę wiarygodności w oczach dziecka zawsze zadziała. Jednak w sytuacji gdy nie jesteśmy już w rozumieniu dziecka rzetelnym źródłem rozdającym nagrody i kary (w wyniku niekonsekwencji wychowawczej) może dochodzić do sytuacji emocjonalnej walki między rodzicami a dzieckiem w myśl idei: "kto tu kogo przetrzyma". W zaburzeniu opozycyjno-buntowniczym będącym jednym z typów zaburzeń zachowania może dodatkowo pojawiać się furia, uderzanie głową w ścianę lub podłogę, bicie się, gryzienie, inne formy autoagresji, złośliwość, mściwość, arogancja, bierny lub czynny opór, kłamstwa. Dlatego stosuj nagrody, jak najwięcej i jak najczęściej. Chwal dziecko za drobne rzeczy.
Cokolwiek by się nie działo zachowaj spokój!
Jest to często zadanie dla superbohatera, ale uświadom sobie, że w ten sposób pomagasz swojemu dziecku, które męczą ciągłe wybuchy gniewu. Pamiętaj także, że nie zawsze tak będzie! Terapia to dążenie do określonego celu. W przypadku zachowań niepożądanych u dzieci, tym celem jest ich eliminacja. Nie trzeba wtedy stosować kar, a życie toczy się znacznie spokojniej.
...i nie bij!!!
Stosowanie przemocy świadczy o twojej frustracji i bezsilności! Psychiatria dziecięca definiuje jako formę przemocy również krzyk, wyzwiska i zastraszanie. Posiadasz wszelkie narzędzia do opanowania zachowania dziecka oraz swoich emocji! Policz do 10, odetchnij i wróć do rozmowy później, kiedy dziecko się uspokoi. Toczenie gorącej dyskusji w silnych emocjach powoduje stawianie przez dziecko coraz silniejszego oporu. Twój spokój przeniesie się na dziecko. Psychiatra dla dzieci przeanalizuje wybuchy gniewu i płaczu dziecka oraz doradzi co z tym zrobić. Każde dziecko jest inne dlatego nie ma uniwersalnego sposobu postępowania, ale psychiatria dziecięca posiada wszelkie narzędzia aby ci pomóc.
Pamiętaj nagrody są lepsze niż kary pod każdym względem, ale prawdopodobnie tylko wychowując prawdziwego anioła nie zdarzy się dziecku wpadka!
Zobacz także:
Leczenie zaburzeń emocjonalnych
"Nieposłuszeństwo dziecka i psychiatra dziecięcy..."